Το Ταξίδι της Επιστροφής

ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ 

Πριν 6 χρόνια σαν σήμερα άρχισα να αποχαιρετώ επίσημα το Βερολίνο που με φιλοξένησε και με συγκέντρωσε για 27 από τα 30 χρόνια ενός ηρωικού ταξιδιού αυτογνωσίας και αυτοποίησης.

Το έκανα διότι συνειδητοποίησα πως για συνεχίσει το ταξίδι πρέπει να πας μπροστά, πρέπει να αφήσεις το άλλοτε πολύτιμο πίσω σου. Πρέπει κάποια σκοινιά να κόψεις, κάποιες γέφυρες να διαβείς, και να αφήσεις πίσω σου αυτό που σε έκανε να νιώθεις ασφαλής, ή βολικά, ή σου ήταν οικείο, σου έδωσε τις περιπέτειες για γνώση και διαύγεια. 

Δεν σου είναι πλέον ούτε ευχάριστο ούτε δυσάρεστο, ούτε ζεστό ούτε κρύο, μα χλιαρό. Δεν σε γεμίζει. Δεν έχει πια άλλο νόημα να σου δώσει. Όλο το νόημα που σου έδωσε ήταν να πάψεις να ψάχνεις το νόημα γύρω σου, θα το βρίσκεις μέσα σου. Χαρακτηριστικό σε κείνη την φάση της ζωής είναι ότι περιμένεις θεία σωτηρία, καθοδήγηση, θεία παρέμβαση. Όλα τα κίνητρα για τα συνήθη παιχνίδια έχουν εξαντληθεί. Αν το παραδεχτείς στον εαυτό σου η σωτηρία αυτή έρχεται. Είναι τελικά ένας αγγελιοφόρος που σου λέει, μάζευε το δισάκι σου πάλι και προχώρα στη Γη της Επαγγελίας.

Σαν σήμερα πήγα λοιπόν στο Ρολόι του Κόσμου (Weltuhr), που έχει όλες τις ζώνες και δείχνει την ώρα σε όλες τις πρωτεύουσες του κόσμου. Εκεί που συναντούσα τους καλούς μου φίλους. Ένα καλό σημείο για να συνεχίσει κάνεις το ταξίδι που καταλήγει εκεί που άρχισε για να δεις τα πάντα με τα δικά σου μάτια. Για να προχωρήσεις μπροστά τη στιγμή που έχεις δεθεί με συνήθειες και χούγια, μόνο με το όραμα μπορείς να το κάνεις. Αφήνεις πίσω σου την ταύτιση με μνήμες, συνήθειες, κόμπλεξ και σχέσεις με άλλους ανθρώπους που κάνουν το ίδιο και ξεκινάς βήμα βήμα να πας εκεί που σου υπαγορεύει το προσωπικό σου όραμα. Αυτό το "εκεί" όμως, που ακούγεται σαν τόπος και έχει όλα τα χαρακτηριστικά ενός τόπου, δεν είναι πια ένας γεωγραφικός ή φυσικός τόπος, είναι ο τόπος όπου μπορείς να είσαι ένα άτομο που συνάντησε τον πραγματικό Εαυτό του, συνήθισε το σοκ, τον αποδέχεται φυσικά με όλη την φοβερή ενέργεια που συνοδεύει κάθε πραγματικότητα που ο νους τρομάζει να αντικρίσει επειδή δεν μπορεί να ελέγξει. Και φτιάχνει έναν χαρακτήρα και μια προσωπικότητα με ρευστή νοοτροπία που μπορεί να διαχειριστεί τα κουτάκια διότι δεν ταυτίζεται πια με το συμπαγές και άκαμπτο πρόγραμμα διαχείρισης του τρόμου της επιβίωσης. 

Αυτός ο τόπος είναι η δικιά σου πατρίδα που υπάρχει στον κόσμο που μεταμορφώθηκε μέσα σου, με δικιά σου ευθύνη, σε Παντοπία. Μόνο στον τόπο σου συναντάει η Αρετή την Ελευθερία.

Το μέλλον είναι η περιπέτεια

Το παρελθόν ήταν ο φόβος και η ασφάλεια, το μέλλον είναι η περιπέτεια. Η αλήθεια σου είναι η καλύτερη περιπέτεια.

Ο σκοπός της ζωής δεν μπορεί να είναι η ευτυχία, ούτε η επιτυχία. Κάποιες φορές θα είναι, κάποιες φορές θα έρχεται επίσκεψη, αλλά θα υπάρξουν δύσκολες περίοδοι στη ζωή και μεγάλα διαστήματα ενδιάμεσα όπου η επιδίωξη της ευτυχίας ή της επιτυχίας δεν θα αρκεί για να σε δραστηριοποιεί καθημερινά για όσο χρειαστεί, για ό,τι χρειαστεί προς τη σωστή κατεύθυνση, ώστε να μπορέσεις να προχωρήσεις και να ξεπεράσεις την κατάσταση αναστολής της ευτυχίας των επιτυχιών. Εκεί ο συνηθισμένος άνθρωπος υποκύπτει σε πάθη. Διάφορες μορφές απληστίας. Υπάρχει όμως εναλλακτική. Αυτό που μπορείς να έχεις πάντα στο μυαλό σου είναι η περιπέτεια. Αν συνεχίσεις να ονειρεύεσαι, να βάζεις στόχους,  να σχεδιάζεις, μπορείς να διατηρείς την χαρά της περιπέτειας. Και η αλήθεια είναι η καλύτερη περιπέτεια. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία γι' αυτό, άπαξ και αρχίσεις να το βιώνεις. Υπάρχει εξήγηση. Καταρχήν δεν ξέρεις τι πρόκειται να συμβεί, αν πεις αυτό που σκέφτεσαι. Όχι απερίσκεπτα και όχι προκλητικά. Ούτε περισσότερο από όσο χρειάζεται. Αυτό είναι ήδη πολύ περιπετειώδες! Επίσης, αν είσαι εσύ που μιλάει, με τη δική σου φωνή και τη δική σου χροιά, τότε είναι δική σου περιπέτεια. Αν δεν είναι όμως η αλήθεια σου, όπως όταν σου υπαγορεύουν άλλοι την ομιλία σου ή χειραγωγείς με οποιονδήποτε τρόπο ή παπαγαλίζεις ή συμμορφώνεσαι με τις επιταγές και τις διαθέσεις του πλήθους, τότε, δεν ξέρω ποιανού την περιπέτεια ζεις. 

Αλλά δεν ζεις τη δική σου ζωή. 

Καταρχήν ο διάλογος και ο διάλογος είναι για την εμπιστοσύνη κι η εμπιστοσύνη είναι ο διάλογος

όλα γίνονται μέσα από αυτήν και χωρίς αυτήν τίποτα δεν γίνεται

Αυτό που αντιπροσωπεύει ο Άνθρωπος και αυτό που αντιπροσωπεύει ο Θεός είναι απαραίτητο, θεμελιώδες θα λέγαμε, να ξεκαθαρίσει για να ξεκινήσει το ταξίδι της συνείδησης. Ο καθένας καλείται να ξεκαθαρίσει μέσα του αυτές τις δύο αρχές ή αξίες για να βγει στο πηγαιμό για μια πατρίδα. Δεν χρειάζεται να είναι η τελευταία λέξη της αλήθειας. Απλώς πρέπει να είναι η πιο ενημερωμένη και ειλικρινής λέξη αλήθειας. Υπάρχει κάτι στην έννοια του Θεού, αφού όλοι μας βομβαρδίζονται με αυτή την έννοια, και στην έννοια του Ανθρώπου, αφού το ταξίδι της συνείδησης δεν μπορεί παρά να περιλαμβάνει επίγνωση των αναγκών, των επιθυμιών, των ονείρων και των εννοιών, των νοημάτων, των αρχών, των αξιών, όλα εξίσου ζωντανά με τον υλικό κόσμο. Εκτός κι αν κάποιος επιλέξει να ζήσει μια πολύ περίεργη ή ιδιωτική ζωή. Είτε χωρίς επικοινωνία, είτε χωρίς γνώση, είτε χωρίς σχέσεις, είτε μόνος, είτε κακός, είτε ως ο απόλυτος υπηρέτης, φροντιστής ή σκλάβος. Μπορώ να διακρίνω μόνο αυτές τις εναλλακτικές μέχρι στιγμής. Αλλά όταν κάποιος επιλέγει να μιλήσει, να σκεφτεί, να επικοινωνήσει, θα πρέπει να έχει κάποιο είδος λεξικού όρων και εννοιών. Όταν μιλάς για αυτά, πρέπει πρώτα να είσαι ξεκάθαρος για κάτι, αλλιώς δεν μπορείς να ξεκινήσεις στον αέρα και να πηγαίνεις στον αέρα. Προτιμώ την πτήση από εδάφους εδάφους. Και στην επικοινωνία μου αρέσει να πετάω με τα μάτια ανοιχτά και να μπορώ να βλέπω στους χάρτες για να ξέρω από πού περνάμε και πως μπορώ να πάω εκεί και μόνος μου. Δεν μου αρέσει το είδος μαγείας που δεν μπορώ χρησιμοποιώ τον εαυτό μου για να πηγαίνω όπου θέλω και πάρω όποιον θέλω, που θέλει την παρέα μου, και εμένα να είμαι ο πιλότος για λίγο. Όποιος δεν θέλει βέβαια να κουνηθεί από τη θέση του, φυσικά, δεν μπορεί να πάει πουθενά. Με το ζόρι δεν μπορώ να τον πάω πουθενά. Δεν υπάρχει εμπιστοσύνη, δεν υπάρχει σχέση. Δεν υπάρχει νόημα μεταξύ μας. Δεν υπάρχει ροή, πλοκή, ούτε ιστορία, ούτε μύθος, ούτε εξέλιξη, χωρίς χαρά, χωρίς λύπη. Χωρίς ψυχή δεν υπάρχει ζωή. Κάθε ταξίδι ξεκινά με κάποια πίστωση εμπιστοσύνης. Διαφορετικά τα πράγματα είναι δύσκολα. Πρέπει να έχεις έναν ειδικό λόγο για μια τέτοια ταλαιπωρία. Είναι σαν να παίρνεις ένα πληγωμένο άγριο ζώο για να το φροντίσεις. Εκτός κι αν είσαι εσύ αυτός με το πρόβλημα, και δεν το ξέρεις, και διώχνεις όλους όσοι σε πλησιάζουν για να φροντίσουν τις πληγές που νομίζεις πως δεν κάνει να δουν για να μην το εκμεταλλευτούν. Ή για να μην χάσεις την αξιοπρέπειά σου. Εναλλακτικά λοιπόν χρειαζόμαστε ένα πρόβλημα, αφού δεν έχουμε ερώτηση –μια γνήσια εξομολόγηση, την έμπρακτη πρόθεση επαναφοράς– και ένα άτομο πρόθυμο να παίξει τον φροντιστή, που δεν κρίνει, για να ξεκινήσει το ταξίδι χωρίς διάλογο. Μια παρεξήγηση που πρέπει να λυθεί.

Σύγχρονο πρόβλημα σχέσεων

Νομίζω πως είναι ένα σύνθετο πρόβλημα ανάλογο με έναν άνθρωπο που βρίσκεται σε νάρκωση και ανοίγει τα μάτια του και το μυαλό του αρχίζει να αντιλαμβάνεται την ρέουσα  πραγματικότητα αντί για το φιλμ στο οποίο ζούσε κατά την ύπνωση. Έτσι και στους καιρούς μας πολλά φιλμ,  πολλοί μύθοι έχουν αρχίσει να καταρρέουν, είτε επειδή βομβαρδίζονται με πολλές νέες πληροφορίες, νέα δεδομένα, είτε επειδή καταρρίπτονται από διάφορες νέες θεωρίες και μόδες. Ο κάθε άνθρωπος το βιώνει μέσα του σαν σύγχυση. Δεν μπορεί να ζει πια στον αυτόματο πιλότο της παράδοσης, του χωριού, του δόγματος, της ιδεολογίας και καλείται να αρχίσει να κρίνει για να μην πονάει τόσο τώρα που άνοιξαν τα ταμπού και άρχισαν να βγαίνουν στη φόρα όλα τα απωθημένα. Σε επίπεδο σχέσεων και κατά συνέπεια σε συλλογικό επίπεδο οι άνθρωποι το βιώνουν σαν ανασφάλεια αναμεταξύ τους και ανάλογα με τις εμπειρίες τους σε αυτή τη μεταιχμιακή κατάσταση κάποιοι νιώθουν να απειλούνται και έτσι αυξάνεται η νευρικότητα και η επιθετικότητα και μάλιστα εκθετικά λόγω πολλαπλών διαδράσεων και αναδρομών. Είναι σαν οι άνθρωποι να είμαστε οι νευρώνες και να μπαίνουμε σε καινούργια τάξη ή να ξεκινάμε μια απαιτητική εκπαίδευση που έχει αυξήσει σημαντικά την ζώνη μαθησιακών προκλήσεων. Όμως όσο συνεχίζεται το παιχνίδι τα νευρωνικα κύτταρα όταν γίνουν παιδιά θα βρουν την άκρη μεταξύ τους. Κυρίως όταν θα φεύγουν οι εκπρόσωποι του συστήματος που έχει λήξει. Διότι δεν υπάρχει χαρά στο παιχνίδι. Το παιχνίδι χρειάζεται κίνητρα και δέλεαρ. Αλλάζουν όντως και οι γυναίκες και οι άντρες γιατί γεννιούνται σαν παιδιά σε εντελώς καινούργιες και απρόβλεπτες συνθήκες. Πράγμα που ποτέ δεν ήταν τόσο παρατεταμένο και δεν ήταν τόσο εκτεταμένο φαινόμενο.

Δυνατότητες, ευκαιρίες

Δεν βλέπουμε με τα μάτια μας, βλέπουμε με το μυαλό μας. Οι αισθήσεις μας είναι απλώς εργαλεία που χρησιμοποιεί το μυαλό μας για να αντιληφθεί. Έτσι, αν το μυαλό μας είναι τυφλό, δεν έχει σημασία σε τι εκτίθενται οι αισθήσεις μας. Αλλά αν το μυαλό μας μπορεί να δει, δεν έχει σημασία, τι δείχνουν στα μάτια μας.

Αυτό που συμβαίνει αν το μυαλό μας είναι τυφλό στις δυνατότητες, είναι ότι η σκέψη μας θα είναι τυφλή στις ευκαιρίες. Έτσι χάνουμε ευκαιρίες για να αναπτυχθούμε. Θα μπορούσαμε, εάν βλέπαμε, να επιλέξουμε να κάνουμε αυτό που μας ευχαριστεί πολύ ή αυτό που κάνει καλό, ξανά και ξανά με κάθε ευκαιρία ώστε να μάθουμε να το κάνουμε καλά, σε αυτούς που πραγματικά το χρειάζονται. Ποιοι; Μα αυτοί που είναι έτοιμοι, το εκτιμούν. 

Η στοιχειώδης επιλογή είναι η επιλογή της στοιχειώδους κίνησης

Η δημιουργία, η διατήρηση,  η συντήρηση, η αλλαγή πορείας στη ζωή γίνεται βήμα βήμα και αυτό είναι κάθε στοιχειώδης επιλογή κινήσεων. Ή, όπου αυτό είναι εφικτό, η επιλογή της στοιχειώδους κίνησης. Επιλογή είναι η στοιχειώδης ελευθερία. 

Σχέση ίσον εμπιστοσύνη

Κάθε σοβαρή σχέση βασίζεται σε εμπιστοσύνη. Για να είναι υγιής, ανθηρή, γόνιμη, αναπτυξιακή, και καρποφόρα σχέση πρέπει να βασίζεται σε κοινές αξίες, που λειτουργούν σαν φυσικά,  αβίαστα, κοινά, γερά, θεμέλια, και σε κοινές αρχές, που λειτουργούν σαν σύνδεσμοι σταθεροί, ελαστικοί, όπως στο γερό, υγιές, δυνατό, ευέλικτο σώμα ανθρώπου ή ζώου. Δύο ή περισσότεροι άνθρωποι για να σχηματίσουν μια ομάδα πρέπει να χτίσουν τη σχέση τους συνειδητά και να φροντίζουν την ανάπτυξή τους καθημερινά, όπως κάθε μέλος στηρίζει το σώμα, άρα κι όλα τα μέλη, γιατί έχει δύναμη και ικανότητα και αναπτύσσεται για να ανταποκριθεί στις ανάγκες του σώματος, στις συνθήκες όπου βρίσκεται το σώμα, για τον κοινό σκοπό. Ο σκοπός κάθε μέλους είναι να υποστηρίζει και να εξυπηρετεί το σώμα σε όλες τις περιστάσεις. Το σώμα πρέπει να μπορεί να βασίζεται σε κάθε μέλος όπως ένας άνθρωπος κρατιέται από το μονόζυγο με ένα  ή δύο χέρια χωρίς να κινδυνεύει όλη την ώρα να τραυματιστεί. Το σώμα επίσης βασίζεται σε δύο πόδια που συντονίζονται μεταξύ τους και μεταφέρουν το σώμα παντού ακόμα κι όταν το σώμα κουβαλάει στα χέρια κάποιο φορτίο. Όμως το σώμα μεγαλώνει με τα μέλη του και αναπτύσσεται από μικρή ηλικία όπου τα μέλη είναι αδέξια και δεν μπορούν ακόμα να συντονιστούν. Πειραματίζονται όμως, μαθαίνουν,  συντονίζονται, δυναμώνουν, αναπτύσσονται και μεγαλώνουν όλα μαζί σαν ένα σώμα, ένας οργανισμός. Αυτό που χαρακτηρίζει τη λειτουργία του οργανισμού είναι η οργάνωση. Η οργάνωση εμπιστεύεται κάθε μέλος και κάθε μέλος τρέφεται και λαμβάνει όλα τα ερεθίσματα που χρειάζεται, όλες τις οδηγίες, όλες τις πληροφορίες από το σώμα και επιστρέφει στο σώμα όλες τις πληροφορίες και τα ερεθίσματα που παίρνει από το περιβάλλον. Αλλιώς δεν υπάρχει υγεία. Χωρίς υγεία δεν υπάρχει υγιής πρόοδος. Και χρειάζεται γιατρός και θεραπευτική αγωγή. Έτσι κι η οργάνωση και κάθε σχέση.