Η ανθρώπινη ιστορία μοιάζει με ένα αέναο εργοτάξιο, στοιχειωμένο από τα ερείπια των ίδιων δύο μεγαλόπνοων, αλλά καταδικασμένων, κατασκευών: τους Πύργους της Βαβέλ και τους Λαβύρινθους. Κάθε πολιτισμός, στην προσπάθειά του να δώσει νόημα στο χάος και να αγγίξει τον ουρανό, χτίζει τον δικό του Πύργο. Και κάθε φορά που ένας τέτοιος Πύργος καταρρέει κάτω από το βάρος της ίδιας του της αλαζονείας, αφήνει πίσω του έναν Λαβύρινθο – ένα σύμπλεγμα από αδιέξοδα και ενοχές που απαιτεί έναν Ήρωα ή έναν Μεσσία για να μας σώσει.
Κι όμως, ίσως η λύση να μην βρίσκεται στο να χτίσουμε έναν καλύτερο Πύργο ή να βρούμε έναν πιο ικανό Ήρωα. Ίσως η λύση να βρίσκεται στο να σταματήσουμε εντελώς να χτίζουμε με αυτόν τον τρόπο.
Κάθε μεγάλος πολιτισμός, κάθε θρησκεία, κάθε ιδεολογία, λειτουργεί ως μια πνευματική Μήτρα που διαμορφώνει τον νου των μελών της. Κάθε τέτοια Μήτρα βασίζεται στην εξιδανίκευση μιας κεντρικής αρχής: της ορθότητας, της ομοφωνίας, της απόδοσης, της ευγένειας. Με αυτή την αρχή ως θεμέλιο, ο πολιτισμός αρχίζει να χτίζει τον δικό του Πύργο, μια διανοητική και πνευματική ανάβαση προς την απόλυτη αλήθεια. Όσο ψηλότερα σκαρφαλώνουμε σε αυτόν τον τεχνητό, έντεχνο Πύργο, τόσο πιο σίγουροι νιώθουμε για την ανωτερότητά μας, και τόσο περισσότερο χάνουμε την επαφή μας με τη γη κάτω από τα πόδια μας.
Σε αυτά τα ιλιγγιώδη ύψη της βεβαιότητας, η πραγματικότητα αρχίζει να μοιάζει με κάτι μακρινό και ασήμαντο. Η επικοινωνία με όσους βρίσκονται σε άλλους Πύργους, ή ακόμα και στα χαμηλότερα πατώματα του δικού μας, γίνεται αδύνατη. Αυτή είναι η ουσία της Βαβέλ: μια σύγχυση γλωσσών που δεν πηγάζει από διαφορετικές λέξεις, αλλά από διαφορετικές, ασυμβίβαστες πραγματικότητες.
Και τότε, αναπόφευκτα, έρχεται η πτώση. Όταν η πολυπλοκότητα της πραγματικής ζωής συγκρουστεί με την εύθραυστη απλότητα του δόγματος, ο Πύργος τρέμει και γκρεμίζεται. Η συντριβή αυτή είναι βίαιη, αφήνοντας πίσω της όχι μόνο ερείπια, αλλά και έναν περίπλοκο Λαβύρινθο από ενοχές, αλληλοκατηγορίες και τραύματα. Μέσα σε αυτόν τον Λαβύρινθο, περιπλανιόμαστε χαμένοι, περιμένοντας έναν Ήρωα να σκοτώσει τον Μινώταυρο της σύγχυσής μας ή έναν Μεσσία να μας δείξει τον δρόμο της εξόδου.
Αυτός ο κύκλος της ύβρεως και της πτώσης, του Πύργου και του Λαβύρινθου, είναι η τραγωδία της ιστορίας μας. Αλλά τι θα γινόταν αν επιλέγαμε έναν άλλο δρόμο;
Η εναλλακτική δεν είναι ένας διαφορετικός Πύργος, αλλά ένας διαφορετικός τρόπος ύπαρξης. Είναι ένας δρόμος που δεν εστιάζει στην κάθετη ανάβαση, αλλά στην οριζόντια εξερεύνηση. Είναι η συνειδητή επιλογή να παραμένουμε γειωμένοι. Να χτίζουμε όχι προς τα πάνω, αλλά προς τα μέσα. Να αντλούμε τη δύναμή μας όχι από το πόσο ψηλά στεκόμαστε, αλλά από το πόσο σταθερά πατάμε στη γη της αληθινής μας φύσης.
Αυτός ο δρόμος απαιτεί μια νέα Παιδεία°. Μια παιδεία που δεν μας μαθαίνει τα σχέδια για την κατασκευή ενός συγκεκριμένου Πύργου, αλλά την τέχνη του «περπατήματος». Μια παιδεία που, έχοντας ως καταλύτη μια φωτισμένη νοημοσύνη, μας υπενθυμίζει συνεχώς την αίσθηση της γης κάτω από τα πόδια μας, καλλιεργώντας την κρίση, την ενσυναίσθηση και την ανθεκτικότητα.
Μέσα από μια τέτοια Παιδεία° γεννιούνται νέα πρότυπα. Όχι πια ο Ήρωας που αναζητά το τέρας στον Λαβύρινθο, αλλά ο Μέτα-Ιππότης και η Μέτα-Ντάμα, που αναζητούν την αλήθεια μέσα τους. Δεν προσπαθούν να αποδράσουν από τον κόσμο, αλλά μαθαίνουν να ζουν μέσα σε αυτόν με σοφία και αυθεντικότητα. Η πρόοδός τους δεν μετριέται με τα μέτρα που κερδίζουν προς τον ουρανό, αλλά με την ποιότητα κάθε βήματος που κάνουν πάνω στη Γη.
Το φως στο τούνελ της ιστορίας μας είναι αυτή η δυνατότητα: να δημιουργήσουμε έναν πολιτισμό ανθρώπων που δεν χρειάζεται πλέον να πέφτουν, γιατί δεν θα έχουν ποτέ ξεχάσει την αίσθηση της γης κάτω από τα πόδια τους... έναν πολιτισμό που δεν χτίζει Πύργους της Βαβέλ και Λαβύρινθους για Ήρωες και Μεσσίες, έναν πολιτισμό με πρότυπο τον Μέτα-Ιππότη και την Μέτα-Ντάμα, βήμα το βήμα.
